Afgelopen maandag debatteerden we in de Haagse gemeenteraad over het nieuwe coalitieakkoord. De PvdA neemt ook de komende jaren samen met D66, VVD, GroenLinks en CDA verantwoordelijkheid voor een eerlijke en sociale stad. Lees hieronder de bijdrage van Martijn in het debat:
Voorzitter,
Gisteren renden er duizenden mensen door de stad Hoe gaaf is het dat er zoveel mensen staan te kijken. Muziek maken, aanmoedigen. Kinderen die sponsjes en banaantjes aangeven. Lopers houden elkaar uit de wind. En iedereen is een winnaar. Met je medaille om de nek: groot, klein. 1 kilometer, 21 kilometer. Fantastisch, die Haagse sfeer.
Al die lopers kozen ervoor, zichzelf uit te dagen, af te matten. Om een halve marathon te draven. En ook al was het zwaar, morgen is er weer een dag. En in je hoofd de herinnering van geweldig publiek, een belevenis.
Voor veel mensen is het afzien in deze tijd echter geen keuze. Voor hen zijn de dagelijkse zorgen een marathon. Maar zonder dat je weet wat de afstand precies is, zonder dat je straks hoe dan ook met een medaille aan de eindstreep staat.
VERWARRENDE TIJD
We leven in een tijd van permanente crisis. We hebben met elkaar ook veel te verliezen.
We leven in tijden waar crises zich opstapelen, en waar de overheid het vermogen niet meer lijkt te hebben om snel een antwoord te bieden. Want de overheid is uitgehold. De kinderopvangtoeslagaffaire laat zien: mensen kregen volstrekt ten onrechte het stempel van fraudeur, nota bene door de overheid, die nog steeds niet alles heeft rechtgezet voor gedupeerden. De coronacrisis laat zien: de basis van zorg en IC’s is niet meer op orde: kapotgeliberaliseerd. De asielcrisis laat zien: door vanuit de overheid aanmeldingscentra en basale opvang af te knijpen, slapen mensen buiten.
De huishoudkostencrisis laat zien: we zijn niet meer in staat of bereid acuut mensen te helpen die het het hardst nodig hebben. Tenauwernood lag er een kabinetsplan van de week, maar is het voldoende? De energiecrisis laat zien dat we ons lang afhankelijk maakten van dictators en geloofden dat de markt als vanzelf onze huizen zou verduurzamen. Not. En dan hebben we de gemeentefinanciencrisis. Gigantische uitgaven voor jeugdhulp, het bieden van een vangnet. Het rijk heeft geld voor deze kabinetsperiode. Maar gemeenten moeten structureel op orde zijn. Dus een gat in 2026. Een gat dat nu met 1 mrd wordt gedicht: 1 derde van wat nodig is.
Mensen in de stad voelen de crisissfeer. Ze voelen dat het ieder voor zich is. En zijn daar klaar mee. Dat er te weinig wordt samengewerkt en te veel gekissebist. Mensen voelen dat ze gezien worden als nummer, als elkaars concurrent. Dat het je eigen schuld is, als je het niet redt. Dat het “elkaar de schuld geven”, “verdeeldheid zaaien”, “groepen wegzetten” belangrijker lijkt dan eendrachtig aan de slag voor iedereen.
Dat is niet de stad die wij moeten willen zijn. En het is ook niet de stad die ik zie als ik naar Zuidwest of Laak fiets, of zoals gisteren van city naar pier naar city ren. Overigens, kan dat parcours niet ook eens door andere wijken worden uitgezet?
COALITIE-AKKOORD
Het coalitieakkoord dat voorligt is in een sombere context gemaakt. In een verdeelde stad, een verdeelde stad en in crisissfeer. In een stad waar veel mensen – zonder dat zij daarvoor kiezen – moeten afzien.
In deze tijd hebben vijf partijen het aangedurfd en gezegd: ook al zijn onze verschillen groot en was het soms niet makkelijk de afgelopen jaren, wij gaan samen aan de slag om mensen perspectief te bieden en de stad door een ingewikkelde tijd te loodsen. Zekerheid bieden. Dichtbij zijn. Een sterke overheid, die naast mensen staat.
Dit akkoord verbindt en overbrugt verschillen. Daarom ben ik als PvdA-fractievoorzitter, trots op dit verhaal.
- Het investeert in mensen die het zwaar hebben in de crisis. De energierekening niet kunnen betalen. Je wijk achteruit zien kachelen door asociale investeerders die geen omkijken hebben naar hun pandjes. Alleen als de huurpenningen opgehaald moeten worden.
- Het investeert fors extra in de aanpak van armoede. Het bereik van de armoedevoorzieningen verhogen we fors, specifiek voorgezinnen met kinderen. We behouden juist in deze moeilijke tijd het recht op voorzieningen met 130 procent van het sociaal minimum. We helpen nog eens 1600 mensen aan werk, die dat zonder hulp absoluut niet kunnen.
- Investeren in het voorkomen van gezondheidsproblemen: door sociaal-economische gezondheidsverschillen aan te pakken. Door te investeren in preventie. Voor jongeren en voor ouderen. Beter werken we aan bewegen en vertrouwde hulp dichtbij, dan dat we mensen ziek maken en de zorgkosten de pan uit rijzen. We stoppen met marktwerking in jeugdhulp en Wmo. De winteropvang wordt permanent.
- We gaan de wooncrisis nog harder te lijf te gaan. 80 procent betaalbaar bouwen, is ongekend. Vorig jaar haalden we voor het eerst 30 procent sociaal. Dat moeten we vasthouden. Daar komt nu ook betaalbare koop bij als eis. En middenhuur wordt meer. En nu volhouden: veel bouwen en betaalbaar bouwen.
- We investeren in wijkgericht werk: met geld – zo’n 23 miljoen voor Zuidwest, 7 miljoen voor prioritaire gebieden, 22 miljoen voor kwetsbare wijken en 22 miljoen voor waar de buitenruimte niet op orde is. Maar ook in dienstverlening dichtbij: het persoonlijk contact met de gemeente, 20 extra ontmoetingsplekken, etc. De menselijke maat. De basis op orde.
- De energiecrisis pakken we aan. Naast de centen komt hier een fundamentele verandering: kijk naar de schrikbarende kaartjes waarop staat waar de subsidies voor verduurzaming in de stad terecht komen. Daar waar mensen zelf hun zonnepanelen of elektrische auto al kunnen betalen. Niet in de wijken waar investeringen in duurzaamheid voor mensen niet tot de mogelijkheid behoort. Waar de hogere voorschotten die verhuurders opleggen, weer direct terug worden gedraaid, omdat mensen het gewoon niet meer kunnen dragen. We weten wat er dan gebeurt over een paar maanden als de nacalculatie komt.
- We accepteren het niet dat kinderen achter blijven op school, terwijl de dezelfde talenten hebben. We kiezen onvoorwaardelijk voor tolerantie. Discriminatie hoort daar niet bij. Het ruimhartig opvangen van vluchtelingen (of het nu Afghaanse oorlogsvluchtelingen zijn, of Oekrainers) uiteraard wel.
- We kiezen voor een Den Haag dat mensen neemt zoals ze zijn. Ongeacht waar je wieg stond. Discriminatie de stad uit. Investeren in goede taalbeheersing voor elke Hagenaar.
DIT IS PAS HET BEGIN
Is dit een perfect akkoord? Nee, het is niet 1 op 1 het verkiezingsprogramma van de PvdA. (Dat was een grapje). Het is ook niet een akkoord waarmee de stad alle crises oplost met een knip in de vingers. We doen een stevig beroep op de solidariteit van onze stadgenoten. We hebben het rijk keihard nodig. We moeten meer geld binnenhalen om onze ambities waar te maken. Goede samenwerking met de raad is van groot belang. We kunnen het alleen als we het samen doen.
Dit akkoord kiest voor een sterke gemeente. Een gemeente die op orde is. Financieel, maar ook door naast mensen te staan. Persoonlijk contact. Invloed op het beleid. Integer zijn. Niet de hardste schreeuwers en de meest betalenden eerst. Juist ook zij die we niet vanzelf zien.
De PvdA kiest voor verantwoordelijkheid nemen. Met de poten in de modder staan. We doen het ergens voor. Voor een stad die tegen een stootje kan. Om mensen perspectief te bieden. Voor een eerlijke stad.
SLOT
Het was afzien gisteren. Mijn spierpijn zal in de loop van de week wel verdwijnen. Maar in mijn hoofd de spandoekjes, de aanmoedigingen, dat jochie op een stoepje dat elke hardloper bij naam probeerde aan te moedigen.
De zorgen van mensen in de stad zijn eind deze week niet weg. Er ligt een ambitieus akkoord, maar we moeten ons realiseren dat papier geduldig is, de uitdagingen waar we voor staan zijn dat niet. En het afzien zonder zicht op een finish is niet gemakkelijk.
We moeten dan ook volop aan de slag de komende periode. Om onze inwoners perspectief te bieden, de stad vooruit te helpen in deze ingewikkelde tijd. Niemand laten staan. Aan de arbeid dus.
